عارف: امام خمینی (ره) در کنار شور انقلابی، هنر صبر انقلابی داشت

محمدرضا عارف در اجلاس کنشگران حوزه امام خمینی (ره) که در سالن اجلاس با حضور یادگار حضرت امام (ره) و بیت معزز امام، هنرمندان، نویسندگان و کنشگران حوزه امام خمینی (ره) برگزار شد، تاکید کرد: کنشگران حوزه امام‌خمینی (ره) باید درکی جامع و دقیق از شخصیت، سلوک و بینش امام داشته باشند و با اشرافی ژرف و دقیق ابتکارات و سیره امام را به نسل جوان منتقل کنند.

معاون اول رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه اگر امروز می‌خواهیم میراث امام را پاس بداریم باید از روایت‌های تکراری عبور کنیم، گفت: باید امام را دوباره و با زبان و انسان امروز بخوانیم چرا که ما وظیفه داریم تا امام را نه فقط در قاب انقلاب بلکه در چشم انداز تمدن‌سازی نوین اسلامی باز تعریف کنیم.

عارف خاطرنشان کرد: اجلاس کنشگران حوزه امام خمینی (ره) باید بستر چنین بازتعریفی باشد و گفت‌و‌گو‌های عمیق، منصفانه و نوآورانه درباره شخصیت امام نه فقط به عنوان یک چهره تاریخی بلکه به مثابه نقشه راه آینده در دنیای اسلام ترسیم کند و چه افتخاری بالاتر از آن که وارثان مکتبی هستیم که توان نوزایی دارد، به شرط آنکه آن را خوب بشناسیم، درست تبیین کنیم و صادقانه منتقل نماییم.

وی افزود: در سی و ششمین سالگرد ارتحال شخصیتی گرد هم آمده‌ایم که نه فقط بنیانگذار نظام نوین در تاریخ ایران بلکه معمار نوعی اندیشه تمدنی بود که از متن سنت برخاست، اما از مرز‌های جغرافیایی، قمی و حتی فقهی عبور کرد تا پیام خود را به جهانیان برساند.

معاون اول رئیس‌جمهور تاکید کرد: ما در طول سال‌ها بار‌ها درباره رهبر کبیر انقلاب، فقیه، عارف و مبارز و سیاستمدار بودن امام سخن گفته‌ایم، اما اکنون زمان آن فرا رسیده است که با ناشناخته‌ها و ناگفته‌های امام بپردازیم؛ به آن بخش‌هایی از شخصیت و اندیشه امام که در هیاهوی روایت‌های سیاسی گاه به حاشیه رفتند، اما امروز بیش از هر زمان دیگر نیاز به بازشناسی و بازخوانی دارند.

عارف ادامه داد: باید از موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) که در طول سالیان سنگربان و حافظ مکتب امام بوده و امروز می‌تواند با باز تولید معرفت دینی، اجتماعی و حکمرانی برخواسته از آرای امام ما را در بازشناسی عمیق‌تر ایشان یاری رساند، قدردانی کرد.

معاون اول رئیس‌جمهور در تبیین ویژگی‌ها، برجستگی‌ها و سیره بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی و در خصوص انقلاب فرهنگی امام از تحول درون تا نهادسازی اخلاقی و تمدنی گفت: انقلاب اسلامی ایران پیش از آنکه یک دگرگونی سیاسی باشد، انقلاب فرهنگی بود که برای تحول در باطن انسان‌ها، بازسازی نظام ارزشی جامعه، و احیای رابطه انسان با خدا، خویشتن و قدرت به وقوع پیوست و امام راحل از آغاز مسئله اصلی را فرهنگ می‌دانست که باید انسان ساز، مسئولیت آفرین و معنا بخش باشد.

عارف افزود: در نگاه امام حکومت نه هدف بلکه ابزار است و تمدن مورد نظر امام تمدنی اخلاقی و معنوی بود که قدرت در آن در خدمت معنا، عدالت و کرامت انسان قرار می‌گیرد و بر این اساس امام راحل پروژه بزرگتر نهادسازی اخلاقی در تراز فرهنگ اسلامی را دنبال می‌کرد.

معاون اول رئیس جمهور با بیان اینکه امام خمینی (ره) به عنوان فقیهی به دنبال گذار از فقه فردی به فقه تمدنی بود، گفت: فقه در نگاه امام نه امری ثابت و راکد بلکه جریانی سیال بود که در مسیر تکامل و پاسخگویی به تحولات زمانه قرار داشت.

عارف خاطرنشان کرد: رویکرد مصلحت محور ایشان در تاسیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و نمونه‌هایی از اجتهاد ایشان نشانه‌های بارز از انعطاف‌پذیری و نوآوری در چهارچوب اصول فقهی به شمار می‌رود که ایشان فقه را در گستره تاریخ و شرایط متغیر زمانه بازخوانی کرد بی آنکه از اصول و مبانی اصیل آن فاصله بگیرد و این توانایی تطبیق و تحول فقهی امروز بیش از هر زمان دیگری برای جهان اسلام ضرورت و اهمیت دارد و وظیفه بس خطیر به عهده نخبگان و کنشگران حوزه امام خمینی (ره) برای تبیین آن است.

معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به هنر حکومتداری امام راحل در بحران‌ها تاکید کرد: امام نه تنها رهبر ایام انقلاب بود بلکه پس از پیروزی نیز توانست در بحران‌های متوالی، همچون جنگ تحمیلی، اختلافات داخلی، ترور‌ها و فشار‌های جهانی کشتی انقلاب را هدایت کند و مدیریت بحران در نگاه امام ترکیبی از توکل الهی، مشورت با نخبگان و تشخیص مقتضیات زمان بود که در بحران‌ها نه به سازش تن داد و نه گرفتار تحجر شد که این میانداری هوشمندانه، حلقه مفقوده سیاست امروز ما است.

عارف در تبیین نقش و جایگاه زن مسلمان در تمدن اسلامی تصریح کرد: حضرت امام خمینی (ره) زن را نیروی فعال، مومن و سازنده در روند شکل‌گیری تمدن اسلامی می‌دید و ایشان زن را نه فقط عضوی از خانواده بلکه دارای نقشی مهم و تاثیرگذار در جامعه و تاریخ اسلام می‌شناخت.

وی افزود: دیدگاهی که از دل سنت دینی استخراج شده و تاکید دارد که حضور و مشارکت زن در عرصه‌های مختلف، ضامن پیشرفت و استحکام جامعه اسلامی است که باید این نگاه را دقیق‌تر بررسی کرد و جایگاه زن را فراتر از کلیشه‌ها و محدودیت‌ها فهمید و امروز روشن شده است که مشارکت زنان فرهیخته و شایسته در همه سطوح سیاست‌گذاری و تصمیم یری و مدیریت از جمله ضرورت‌های انقلاب است.

معاون اول رئیس جمهور در ادامه تبیین ویژگی‌های شخصیتی امام به جایگاه جوانان در اندیشه‌های بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی و اعتماد، میدان دادن و تکیه‌گاه انقلاب اشاره و تاکید کرد: در منظومه فکری امام خمینی (ره) جوانان نه صرفاً یک گروه سنی، بلکه اصلی‌ترین سرمایه اجتماعی و فرهنگی کشور هستند. امام به جوانان ایمان داشت به آنها اعتماد می‌کرد و بار بزرگترین ماموریت‌های انقلاب را بر دوش آنها می‌نهاد.

عارف تصریح کرد: از دفاع مقدس تا جهاد سازندگی، از دانشگاه تا مسجد، از سنگر علم تا میدان سیاست، این جوانان بودند که به دعوت امام لبیک گفتند و نقش آفرین اصلی تحولات شدند و امام می‌دانست که اگر به نسل جوان میدان داده شود، افق‌های دور فتح خواهد شد و بار‌ها در بیانات خود تاکید می‌کرد که «امید من به شما جوان‌ها است» و با زبانی صمیمی، مسئولیت آینده کشور را به آنان گوشزد می‌کرد که نگاه امام به جوانان صرفاً احساسی یا شعاری نبود بلکه راهبردی، تمدن ساز و آینده نگر بود.

وی خاطرنشان کرد: امروز نیز اگر بخواهیم به راه امام بازگردیم، باید به جوانان بازگردیم، با آنها سخن بگوییم، به آنها اعتماد کنیم و راه را برای شکوفایی استعدادهایشان هموار سازیم.

معاون اول رئیس‌جمهور در خصوص نظرات امام در حوزه و دانشگاه تاکید کرد: امام هم حوزه را احیا کرد و هم دانشگاه را کرامت بخشید. ایشان بیش از هر شعار وحدت، به وحدت نهاد‌های علمی باور داشت و دانشگاه و حوزه را دو بال انقلاب می‌دانست و در نگاه امام، علم دینی یعنی علمی که در خدمت انسان و معنویت باشد و نه علمی خنثی یا ابزاری چرا که ایشان دغدغه داشت دانشگاه از وابستگی فکری و حوزه از انزوا خارج شود و هر دو در خدمت انسان سازی و توسعه و پیشرفت کشور قرار گیرند.

عارف در خصوص دیدگاه‌های امام در زمینه عدالت اجتماعی تصریح کرد: امام خمینی عدالت را نه تنها یک شعار سیاسی نمی‌دانست بلکه آن را بنیاد مشروعیت حکومت دینی می‌دانست و در آثار و مواضع ایشان فقر، تبعیض، محرومیت و فاصله طبقاتی از مظاهر ظلم هستند و نگاه او به مستضعفین صرفاً عاطفی و تبلیغاتی نبود بلکه راهبردی برای نجات انسان و نظام تلقی می‌شد که سیاست‌های ناظر به تشکیل کمیته امداد، جهاد سازندگی و بنیاد مستضعفان ریشه در همین فلسفه عدالت گرای امام دارد.

معاون اول رئیس جمهور به امت‌محوری در اندیشه‌های امام در ارتباط با جهان اسلام اشاره و تصریح کرد: نگاه امام به جهان اسلام، ریشه در عمق فکری وحدت اسلامی داشت. ایشان از امت سخن گفت و نه صرفاً ملت. امام برای قدس، کشمیر، بوسنی، لبنان و هر نقطه‌ای که مسلمانان در رنج بودند نگران بود و دوازدهم تا هفدهم ربیع الاول را هفته وحدت نامید.

وی با بیان اینکه امام خمینی (ره) فلسطین را مسئله اصلی دنیای اسلام و امت اسلامی می‌دانست، گفت: امام نظام بین‌الملل را از زاویه مظلوم و مستکبر می‌دید و نه از زاویه شرق و غرب که این نگاه امت محور امروز می‌تواند در برابر موج اسلام هراسی، هویت ساز باشد.

عارف ادامه داد: امام خمینی (ره) در کنار شور انقلابی، هنر صبر انقلابی نیز داشت و از سال ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۶ سیاست صبر فعال را پیش گرفت در این سال‌ها منفعل و شتاب زده نبود که این نگاه برای ما که درگیر سیاست ورزی‌های هیجانی هستیم، درسی بنیادین است و سیاست در نگاه امام باطنی صبور و ظاهری جسور دارد و تعادلی میان عقل و ایمان و تاکتیک و استقامت است.

معاون اول رئیس‌جمهور صداقت، توکل و ایستادگی را از بارزه‌های اخلاق سیاسی امام راحل برشمرد و گفت: در زمانه‌ای که اخلاق در سیاست بیشتر به شعار شباهت دارد، امام سیاستمداری بود که صادقانه سخن می‌گفت، صریح موضع می‌گرفت و اهل معامله نبود که ساده زیستی، صداقت در بیان مواضع و نفی تملق و طرد ریاکاری بخشی از منش ایشان بود که باید بازشناسی شود. امروز اگر از اخلاق سیاسی امام سخن نگوییم، میراث فکری او را ناقص منتقل کرده‌ایم.

عارف با اشاره به رابطه عرفانی امام راحل با توده‌ها بیان کرد: در زمانه‌ای که سیاست ورزی معمولاً بر پایه عقلانیت ابزاری و شیوه‌های تبلیغاتی شکل می‌گیرد، امام خمینی با مردم پیوندی از جنس اعتماد عمیق وجودی برقرار کرد که این ارتباط نه با ابزار‌های رسمی یا حزبی بلکه بر اساس یک رابطه صادقانه و بی‌واسطه شکل گرفت.

وی با بیان اینکه امام، برخلاف تصور رهبران کاریزماتیک صرف مظهر نوعی رابطه قدسی و معنوی با مردم بود، ادامه داد: این رابطه در روز تاریخی ۱۲ بهمن ۵۷ و بدرقه میلیونی ۱۴ خرداد ۶۸ به وضوح و شکوه تمام به نمایش درآمد که این پیوند بی‌واسطه، بر زبان دل و نه بر مناسبات سیاسی مرسوم استوار بود؛ ظرفیتی که امروز باید به درستی فهمیده و برای نسل‌های آینده به زبان نوین بازخوانی شود.

معاون اول رئیس‌جمهور در ابتدای سخنان خود با اشاره به اینکه خرداد ماه امام و حماسه‌های به یاد ماندنی، تاثیرگذار و نقطه عطفی در پیروزی انقلاب اسلامی است، با قدردانی از برگزارکنندگان اجلاس کنشگران حوزه امام خمینی (ره) و همه کسانی که در طول ۳۶ سال گذشته با نشاط و انگیزه در تبیین اندیشه‌های بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی تلاش کردند، افزود: در چنین مراسم‌هایی باید اقدامات انجام شده در خصوص معرفی ابعاد ناشناخته از شخصیت امام آسیب شناسی شود چرا که اگر ویژگی‌های شخصیتی بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی در جامعه تبدیل می‌شد امروز حاکمیت ارزش‌ها را شاهد بودیم.

عارف تصریح کرد: نوجوانان و جوانان که در زمان امام زیست نکردند، باید توسط کنشگران حوزه امام و رسانه‌ها به ویژه رسانه ملی با تفکرات امام راحل آشنا شوند که متاسفانه در این حوزه در سال‌های گذشته کم‌کاری‌های صورت گرفته که باید جبران شود.

معاون اول رئیس‌جمهور تصریح کرد: وظیفه کنشگران حوزه امام خمینی (ره) باید فرارسرزمینی باشد به ویژه دانشگاهیان باید در تبیین تفکر امام نقش راهبردی داشته باشند چرا که امام همواره به متفکران دانشگاهی اهتمام ویژه داشت و برای پیشرفت کشور تاکید می‌کرد که دانشگاهیان و روحانیون با حفظ هویت و پایگاه خود کنار هم باشند و آینده را بسازند.

انتهای پیام/